Kính hiển vi là thiết bị khoa học sử dụng đôi mắt để quan sát trực tiếp, nên rất nhiều người thắc mắc liệu việc quan sát như vậy có gây hại đến mắt không?
Trước hết chúng ta cần phải tách biệt rõ ràng là chúng ta đang nói đến kính hiển vi quang học nhìn bằng mắt (xem thêm Kính hiển vi quang học). Và kính hiển vi đó không có kết nối đến máy tính, camera hay điện thoại (xem thêm Kính hiển vi chụp ảnh). Hay kính hiển vi xem qua màn hình riêng chứ không nhìn qua thị kính như kính hiển vi kỹ thuật số (xem thêm Kính hiển vi kỹ thuật số). Phải tách biệt rõ ràng như vậy vì các loại kính hiển vi đó quan sát trên một màn hình khác như màn hình riêng của kính, màn hình máy tính... chứ không nhìn qua thị kính như kính hiển vi quang học. Khi quan sát qua những loại kính này giống như bạn xem trên máy vi tính, camera, tất nhiên xem nhiều sẽ mỏi mắt.
Bây giờ chúng ta sẽ xem xét đến kính hiển vi quang học. Để tìm hiểu việc soi kính hiển vi quang học có hại mắt không chúng ta cần xem xét cấu tạo của kính hiển vi. Nó gồm có bộ giá đỡ, hệ thống thấu kính, hệ thống giúp thay đổi tiêu cự, nguồn sáng.
Trong các bộ phận trên thì bộ phận có tác động trực tiếp đến đôi mắt là nguồn sáng (xem thêm Đèn kính hiển vi). Hiện nay, kính hiển vi có 2 loại nguồn sáng là đèn halogen và đèn LED. Bạn có thể để ý khi quan sát kính hiển vi thấy ánh sáng vàng, và khi quan sát một thời gian kính hiển vi nóng lên thì kính hiển vi đó đang sử dụng đèn halogen. Còn kính hiển vi sử dụng đèn LED cho ánh sáng màu trắng và khi quan sát thời gian dài không có hiện tượng bị nóng lên, hoặc rất ít.
Đèn Halogen kính hiển vi tạo ra các sóng ánh sáng trong phổ UV. Đèn LED kính hiển vi tạo ra các sóng ánh sáng nằm ngoài tầm nhìn của tia cực tím. Nhìn thẳng vào tia cực tím trong một thời gian dài có thể dẫn đến mệt mỏi mắt, khó chịu, và có thể gây tổn hại lâu dài cho người sử dụng nếu quan sát mẫu vật trong thời gian dài. Ánh sáng LED giúp cho quá trình xem an toàn hơn và thoải mái hơn cho người sử dụng.
Như vậy có thể thấy soi kính hiển vi chỉ có hại khi quan sát trong thời gian dài, đặc biệt là kính hiển vi sử dụng đèn halogen. Và tác hại của việc nhìn kính hiển vi là mệt mỏi mắt, khó chịu, và có thể gây tổn hại cho mắt. Như vậy cách tốt nhất là nên có những khoảng thời gian nghỉ ngắn nếu bạn phải quan sát lâu. Nếu được thì có thể thay kính hiển vi sử dụng đèn halogen bằng đèn LED để giảm bớt tác hại hơn, quan sát được lâu hơn. Hoặc kết nối kính hiển vi với máy vi tính để quan sát trên màn hình lớn của máy vi tính chứ không cần nhìn vào thị kính (xem thêm Kính hiển vi kết nối máy tính). Bạn chỉ cần trang bị thêm bộ kết nối là có thể quan sát được trên màn hình máy tính dễ dàng, đồng thời chụp, quay lại những hình ảnh mà bạn muốn lưu trữ.
Hy vọng bài viết trên giúp bạn trả lời được câu hỏi soi kính hiển vi có hại mắt không? Tác hại của việc nhìn kính hiển vi? Tác hại của kính hiển vi?