Tương phản pha là một phương pháp được sử dụng trong kính hiển vi và phát triển trong những năm đầu thế kỷ 20 bởi Frits Zernike. Zernike phát hiện ra rằng nếu bạn tăng tốc độ lên đường truyền ánh sáng trực tiếp, bạn có thể can thiệp vào hình ảnh. Sự can thiệp này làm cho các chi tiết trong hình ảnh xuất hiện tối hơn so với nền ánh sáng. Để tạo ra sự can thiệp, Zernike phát triển một hệ thống vòng được đặt trong vật kính và tụ quang. Khi canh chính xác, sóng ánh sáng phát ra từ đèn chiếu sáng đến mắt của bạn 1/2 bước sóng lệch pha. Hình ảnh của mẫu vật sau đó trở nên tăng cường rất nhiều. Pha này chỉ hữu dụng trên các mẫu vật không màu và trong suốt và thường khó phân biệt với môi trường xung quanh. Kỹ thuật tương phản pha này được chứng minh là một tiến bộ trong kính hiển vi và Zernike đã được trao giải Nobel (vật lý) vào năm 1953.
Thí nghiệm quan sát các tế bào biểu mô miệng. Để làm điều này, bạn phải dùng cây tăm và nhẹ nhàng cạo bên trong miệng của bạn. Sau đó bạn bôi mẫu nước bọt trên lam kính phẳng và che lại bằng một lamen. Các tế bào bên trong miệng là những tế bào biểu mô và sẽ được nhìn thấy với số lượng lớn. Các sinh viên sau đó thêm một giọt i-ốt vào mẫu để quan sát được phần nhân của các tế bào có dạng dấu chấm tròn nhỏ bên trong tế bào.
Chúng ta quan sát các tế bào không nhuộm i-ốt với một kính hiển vi thông thường. Ở bên dưới, bạn quan sát mẫu bằng một kính hiển vi tương phản pha. Điều này rõ ràng cho thấy rằng, đối với một số mẫu vật, kính hiển vi tương phản pha sẽ cải thiện đáng kể chất lượng hình ảnh.
Thiết lập kính hiển vi để quan sát tương phản pha
(Bạn cần phải có vật kính và tụ quang chuyên dụng)
Một bộ tương phản pha dùng trong kính hiển vi tương phản pha. Bao gồm 4 vật kính, một kính viễn vọng định tâm và một tụ quang Zernike.
Các ốc điều chỉnh dài trên tụ quang đẩy vào để căn chỉnh vòng pha.
Có một bánh xoay ở phía đối diện được sử dụng để điều chỉnh phù hợp với độ phóng đại của vật kính. Bánh xoay còn có thiết lập "BF" dùng cho nền sáng. Điều này cho phép bạn sử dụng các vật kính tương phản pha như một vật kính nền sáng tiêu chuẩn.
Trong hệ thống kính hiển vi tương phản pha ở bên trên, tụ quang tương phản pha có năm thiết lập mà bạn chuyển đổi giữa các thiết lập bằng cách xoay bánh xoay với ngón tay cái của bạn (10X, 20X, 40X, 100X và BF) BF là "nền sáng", không có pha.
Để thiết lập kính hiển vi quang học của bạn cho quan sát tương phản pha, đầu tiên bạn đặt nó ở BF và tập trung hình ảnh mẫu vật. Điều chỉnh chiều cao của tụ quang cho chất lượng hình ảnh tối ưu. Tiếp theo, thiết lập mâm xoay tụ quang chuyển sang thiết lập pha cho vật kính tương phản pha và bỏ lam mẫu ra.
Phần ốc dài gắn hai bên nằm ở phía sau dành cho căn chỉnh trung tâm tụ quang.
Tiếp theo, bạn tháo một trong những thị kính của kính hiển vi và lắp kính viễn vọng định tâm vào vị trí của nó như hình trên. Các vít được sử dụng để tập trung kính viễn vọng định tâm. Khi nhìn qua kính viễn vọng định tâm, bạn sẽ thấy hai vòng. Chúng có thể đồng tâm hoặc không. Bằng cách tập trung điều chỉnh vít trên tụ quang, bạn sắp xếp các vòng để chúng trở thành định tâm.
Hình ảnh bạn sẽ nhìn thấy trước khi chỉnh tụ quang
Hình ảnh sau khi căn chỉnh tụ quang
Sau đó bạn gỡ phần kính viễn vọng định tâm và lắp lại thị kính của kính hiển vi. Đặt mẫu của bạn trở lại trên bàn mang mẫu và kính hiển vi lúc này đã sẵn sàng cho các quan sát pha. Khi bạn thay đổi vật kính, bạn nên làm lại các công đoạn trên một lần nữa (mặc dù bạn có thể khám phá ra rằng việc căn chỉnh vẫn còn phù hợp với tất cả vật kính).